Таталцлын тодорхойлолт
Ливадиа тосгоны амралтын хот Ялта хотоос хэдхэн километрийн зайд оросын хаадын зуны оршин суух газар байсан Крымын хамгийн алдартай газруудын нэг болох Ливадия ордон байдаг. Аялал жуулчлалын үеэр зочдод Оросын хоёр үеийн эзэн хаан Александр II, Александр III, Николас II залбирч байсан загалмайн өргөмжлөлийн сүмийн сүмийг үзүүлэв.
1860 онд хэлтэс энд ордон барихын тулд Ливадиа дахь граф Л. Потоцкийн үл хөдлөх хөрөнгийг олж авав. Оросын эзэн хаан II Александр Ливадиаг эхнэр, хатан хаан Мария Александровнад бэлэг болгон өгч, өвчний улмаас жил бүр өмнөд хэсэгт эмчлүүлэх шаардлагатай болдог байв. Архитектурын цогцолборыг хоёр ордон, оффисын байр, хүлэмж, усан бассейн, мэдээж ордны сүмээр төлөөлүүлсэн бөгөөд уг барилгыг архитектор И. Монигетти барьжээ. Сүмийг Византийн хэв маягаар хийсэн. Ариун сүм нь зөвхөн хааны гэр бүлд зориулагдсан тул жижиг хэмжээтэй юм. Сүмийн дизайнд Монигетти Кавказын архитектурын хэв маягаар чимэглэл хийжээ.
Ариун сүмийн дотор талыг мөн Византийн хэв маягаар бүтээжээ. Цасан цагаан сийлсэн гантигаар хийсэн иконостаз нь бунхны онцгой чимэглэл болжээ. Чимэглэлийн баялаг байдлыг хааны цутгамал хүрэл хаалга, тахилын ширээний хаалга, лааны суурь, үнэтэй хивснүүд онцлон тэмдэглэв. Иконостазын хоёр талд хушганы хоёр аналоги байсан бөгөөд тэдгээрийн нэг нь сүмийн дүрс, нөгөө нь ариун дурсгалын хэсгүүдтэй эртний байдлаар байрладаг байв. Энэ зургийг Романовчууд Гүржийн хаадын удмынхан бэлэг болгон бэлэглэжээ.
Сүмүүдийн хажууд Д. Гриммын төслийн дагуу Орел мужийн авъяаслаг тариачин Т. Костиковын чулуугаар сийлсэн гоёл чимэглэлээр чимэглэсэн зургаан хонх бүхий гоёмсог хонх барьсан байна. 1910-1911 онд ордныг сэргээн засварлах үеэр. архитектор Н. Краснов ариун сүмийн барилгыг хадгалж, бага зэрэг өөрчлөлт хийжээ.
Зөвлөлт засгийн эрхэнд гарсны дараа Ливадия тосгонд сувилал нээгдэв. Ариун сүм хаагдсан тул эзгүйрсэн бүх жилийн турш түүнийг клуб, агуулах, музейн байр болгон ашиглаж байжээ. Ливадия ордны загалмайн өргөмжлөлийн сүм дэх бурханлиг үйлчлэлийг 1991 онд дахин эхлүүлсэн.
